ZAPARCIA 

Co to są zaparcia? Zaparcia to objaw, który ma różne znaczenie dla różnych osób. Najczęściej odnosi się do rzadkiego oddawania stolca, ale może też odnosić się do zmniejszonej objętości lub masy stolca, potrzeby parcia na stolec, poczucia niepełnego wypróżnienia lub potrzeby lewatywy, użycia czopków lub środków przeczyszczających w celu uzyskania regularności wypróżniania.

Dla większości ludzi normą jest oddawanie stolca od trzech razy w ciągu dnia do trzech razy na tydzień. Niektórzy mogą nie czuć potrzeby nawet raz na tydzień lub dłużej bez odczuwania dyskomfortu czy bolesności. Dieta jest najważniejszym czynnikiem odpowiadającym za normalne wypróżnianie. Przeciętna polska dieta zawiera od 12 do 15 gram włóknika na dzień, jednak zalecane wartości dla prawidłowej funkcji jelit to od 25-30 gram włoknika i około 1-1,5l płynów na dzień. Regularne ćwiczenia fizyczne także warunkują prawidłową funkcje jelit.

Jedzenie produktów spożywczych bogatych we włóknika jak otręby, rozdrobniona pszenica, pełnoziarnisty chleb oraz owoce i warzywa zapewnią podaż 25 do 30 gram wymaganego włóknika na dzień.

Około 80% populacji cierpi z powodu zaparć w różnych momentach swojego życia, aczkolwiek krótkie okresy zaparć są normą.

Zaparcia może zostać zdiagnozowane jeżeli oddawanie stolca następuje rzadziej niż 3 razy na tydzień. Szeroko rozpowszechnione przekonanie o potrzebie wypróżnienia się co najmniej raz dziennie doprowadziło do nadmiernego stosowania środków przeczyszczających.

Jakie są przyczyny zaparć? Może być ich kilka, prawdopodobnie występujące jednocześnie i są to: nieadekwatne do zapotrzebowania spożywanie włóknika i płynów, siedzący tryb życia i zmiany środowiska. Mogą zostać zaostrzone przez podróże, ciąże lub zmiany w diecie. U niektórych, może to spowodować oddanie stolca przy wcześniejszym wielokrotnym ignorowaniu potrzeby.

Bardziej poważniejsze przyczyny zatwardzenia to rozwój zwężeń w jelicie więc gdy zaparcia się utrzymują właściwym jest  szukanie porady u chirurga/proktologa. Zaparcia może być objawem innych chorób takich jak: sklerodermia, toczeń czy choroby systemu nerwowego lub endokrynnego jak: choroby tarczycy, stwardnienie rozsiane, choroba Parkinsona, udar i uszkodzenia kręgosłupa.

Czy leki mogą powodować zaparcia? Tak, wiele leków obejmujących leki p/bólowe, antydepresanty, leki uspokajające, leki nadciśnieniowe, diuretyki, suplementy żelaza i wapnia oraz leki na nadkwaśność zawierające aluminium powodują lub zaostrzają zaparcia.

Co więcej, niektórzy ludzie nie mający zatwardzenia mogą stać się zależni od środków przeczyszczających  z powodu szeroko rozpowszechnionego przekonania o potrzebie wypróżniania się raz dziennie i sami mogą sobie zaoferować dolegliwości poprzez nadużycie tych środków. 

Kiedy powinienem/-am skontaktować się z lekarzem w sprawie zaparć? Jakiekolwiek utrzymujące się zmiany w oddawaniu stolca – zwiększenie lub zmniejszenie częstości oddawania stolca lub jego rozmiaru lub zwiększenie niemożności wypróżnienia – powinny zostać skonsultowane przez lekarza. Gdy zaparcia utrzymuje się dłużej niż 3 tygodnie, powinieneś/-aś udać się do Twojego lekarza. Jeżeli natomiast we krwi pojawiła się krew, niezwłocznie udaj się do chirurga na konsultacje.

Jak można ustalić przyczyny zaparć? Zaparcia ma wiele przyczyn dlatego jest bardzo istotnym znalezienie przyczyny i włączenie leczenia najprostszego a zarazem najbardziej swoistego z możliwych. Twój lekarz będzie chciał wykluczyć anatomiczną przyczynę jak rozwój zwężenia w jelicie grubym.

Ultrasonograficzne badanie okolicy odbytniczej jest zazwyczaj pierwszym krokiem, od kiedy stało się to relatywnie proste i dało możliwość  znalezienia wskazówki dla ukrytej przyczyny. Badanie jelit z wykorzystaniem elastycznej oświetlonej sondy lub zdjęcia rentgenowskiego z użyciem kontrastu może pomóc w rozwiązaniu problemu i wykluczyć poważne stany chorobowe znane z powodowania  zaparć takie jak: polipy, guzy lub choroba uchyłkowa. Jeżeli anatomiczna przyczyna jest zidentyfikowana, leczenie jest nastawione na poprawę anomalii.

Inne badania mogą zidentyfikować specyficzne, funkcjonalne przyczyny, które pomogą w leczeniu. Na przykład, „test Hintona”, w którym pacjent połyka kapsułkę zawierającą markery ukazujące się na zdjęciach RTG powtarzanych przez kilka dni, może dać wskazówki do chorób mięśniówki jelitowej. Inne testy fizjologiczne oceniają funkcje odbytu i odbytnicy. Testy te, zawierające ocenę odruchów z mięśni odbytu, które kontrolują oddawanie stolca, są wykonywane przy użyciu małego plastikowego cewnika lub zdjęcia RTG badającego ocenę funkcji odbytu i odbytnicy podczas defekacji.

W wielu przypadkach zarówno przyczyny anatomicznej jak i funkcjonalnej nie udaje się odnaleĽć i mówi się wtedy o niespecyficznym zatwardzeniu.

Właściwa ocena jest ważna  do zdiagnozowania czy zaparcia jest spowodowane powolnym tranzytem treści jelitowej, problemami z wypróżnianiem czy innymi przyczynami. Twój lekarz doradzi Ci jedną z metod leczniczych  

Jak leczyć zaparcia? Większa część pacjentów z zaparciami jest pomyślnie leczona przez dodawanie do diety bogatowłóknikowego pożywienia jak otręby, rozdrobniona pszenica, pełnoziarnisty chleb oraz owoce i warzywa plus zwiększona ilość płynów. Twój lekarz może także zaproponować zmianę stylu życia. Suplement włóknika zawierający niestrawialny warzywny włóknik takie jak otręby są często zalecane i mogą bardzo pomóc w uwolnieniu od zaparcia. Mogą także zmniejszyć poziom cholesterolu, zredukować ryzyko  rozwoju polipów i raka jelita grubego a także pomóc w prewencji wystąpienia hemoroidów.

Wyznaczanie określonego czasu wypróżniania każdego dnia może okazać się bardzo pomocne dla niektórych pacjentów. W niektórych przypadkach bio-feed-back może pomóc w wyćwiczeniu słabo pracujących zwieraczy odbytu. W rzadkich okolicznościach niezbędna jest chirurgiczna interwencja. Twój chirurg dokładnie omówi z Tobą metody leczenia i wybierze najlepsza dla Ciebie.